چاقی و دیابت یعنی سرطان

ترجمه - دکتر علیرضا آشوری : مطمئنا تاکنون آن‌قدر مطلب گوناگون درباره عوارض چاقی خوانده‌اید که شاید دیدن یک مقاله دیگر در این زمینه کهنه و کسالت آور به‌نظر برسد.

اما باید گفت این معضل بزرگ جوامع بشری در حال حاضر هر روز طیف بیشتری از مشکلات و بیماریها را پیش روی محققان علوم پزشکی و تغذیه می‌گشاید؛ به نحوی که به‌نظر می‌رسد عوارض ناشی از چاقی مثل استعمال دخانیات هرگز تمامی نخواهد داشت.

نتایج 4 مطالعه جدید نشان می‌دهد که چاقی در کنار دیابت (که خود می‌تواند یکی از عوارض چاقی باشد) می‌توانند شدت و شیوع سرطان را نیز افزایش دهند. قبل از این عمده‌ترین مشکلات مرتبط با چاقی و دیابت ناراحتی قلبی عروقی محسوب می‌شدند اما به‌نظر می‌رسد این دو عارضه می‌توانند مشکلات شدیدتری را نیز به‌همراه خود داشته باشند.

نتایج این مطالعات در ششمین کنگره بین‌المللی سالانه انجمن تحقیقات سرطان آمریکا با عنوان پیشگامان تحقیق در زمینه پیشگیری از سرطان در شهر فیلادلفیا ارائه شد. طبق این نتایج میان افزایش وزن و دیابت با برخی از انواع بدخیمی‌ها نظیر سرطان سینه، پروستات و سرطان انتهای روده بزرگ ارتباط واضحی مشاهده شده است.

دکتر الیزابت پلاتس دانشیار بخش اپیدمیولوژی در دانشکده سلامت عمومی دانشگاه جانز هاپکینز می‌گوید: تمامی این نتایج با آنچه ما از این سرطان‌ها یا رهایی از آنها مد نظر داشتیم مطابقت دارد؛ اختلالات متابولیک بروز برخی سرطانها را تشدید می‌کند و انسولین و سایر عوامل هورمونی روی رشد سلول مؤثر بوده باعث تکثیر سلولها می‌شود.

نتایج مطالعه نخست که توسط محققان دانشگاه مینه سوتا انجام گرفت نشان می‌دهد زنان مبتلا به دیابت 50 درصد بیشتر در معرض خطر بروز و پیشرفت سرطان انتهای روده بزرگ قرار دارند.

دکتر اندرو فلود دانشیار بخش اپیدمیولوژی و سلامت عمومی و اعضاء تیم تحقیقاتی او بیش از 45 هزار نفر زن را که در ابتدا برای برنامه تشخیص و غربالگری سرطان سینه ثبت‌نام کرده بودند، به مدت 8‌سال تحت نظر قرار دادند و به این نتیجه رسیدند که افزایش شیوع سرطان انتهای روده بزرگ با درنظر گرفتن تمام عوامل ممکن همچنان بالا و معنی دار بوده است.

در شرایطی که علت این افزایش خطر ناشناخته است، دکتر فلود معتقد است این مسئله ممکن است به‌دلیل سطح افزایش یافته انسولین باشد که در افراد دیابتی مشاهده می‌شود.

اما بر اساس مطالعه دوم که توسط محققان دانشگاه ییل انجام شد، سطح بالای انسولین در خون زنان دیابتیک می‌تواند توضیحی برای 3 برابر بودن خطر مرگ در این بیماران در اثر سرطان سینه باشد.

محققان این طرح، سطح پپتید C را در یک دوره زمانی طولانی در زنان مبتلا به سرطان سینه اندازه گیری کردند. پپتید C نشانگری است که ترشح انسولین را به واسطه آن می‌توان مشخص کرد.نتایج این تحقیق نشان داد در یک دوره 8 ساله زنانی که سطح پپتید C آنان 3 برابر حد طبیعی بود 2 برابر بیشتر در معرض خطر مرگ بر اثر سرطان سینه قرار داشتند.

مطالعه دیگری که توسط محققان دانشکده سلامت عمومی دانشگاه جانز هاپکینز صورت گرفت هم نشان داد افزایش وزن بعد از تشخیص یک سرطان سینه مهاجم می‌تواند به‌شکل معنی‌داری خطر مرگ بیمار را در اثر سرطان افزایش دهد.

در این مطالعه بیش از 4 هزار زن مبتلا به سرطان سینه بر اساس نمایه توده بدنی گروه بندی شدند. در ایندکس یا نمایه توده بدنی برمبنای وزن و قد محاسبه می‌شود. برای زنان چاق خطر مرگ بر اثر سرطان سینه 4/2 درصد بیشتر از زنان با وزن طبیعی به‌دست آمد. در عین حال عواملی نظیر سن، وضعیت یائسگی و سیگار کشیدن نیز در این احتمال خطر سهیم بودند.

مطالعه بعدی دانشگاه جانز هاپکینز ازاحتمال پایین ابتلا به سرطان پروستات در میان مردان دیابتیک خبر داد. محققان 264 مرد مبتلا به سرطان پروستات را با گروه شاهدی متشکل از 264 مرد سالم مورد مقایسه قرار دادند و در هر 2گروه سطح پپتید C مورد بررسی قرار گرفت. مردانی که در ابتدای مطالعه واجد سطح خونی بالای پپتیدC بودند به میزان یک سوم کمتر از مردان با سطح پایین پپتید C در معرض خطر سرطان پروستات قرار داشتند.

دکتر پلاتس می‌گوید: اثر حفاظتی سطح بالای این ماده ممکن‌است به‌دلیل فعالیت انسولین در ارتباط با هورمون جنسی تستوسترون در مردان باشد؛ پپتیدC نشانگر انسولین است و انسولین فعالیت تستوسترون را که باعث پیشرفت سرطان پروستات می‌شود کاهش می‌دهد. اما از سوی دیگر اثر حفاظتی انسولین در برابر سرطان پروستات می‌تواند در تقابل با اثر منفی استروژن (هورمون جنسی زنانه) در سرطان سینه قرار گیرد.

پروفسور رکسفورد آهیما استاد پزشکی دانشگاه پنسیلوانیا در این زمینه توضیح می‌دهد: ما سالهاست که می‌دانیم زنان چاق بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه قرار دارند.

بافت چربی، استروژن تولید می‌کند که آغازکننده سرطان سینه است. نکته ترسناک اینکه هرچقدر بیمار چاقتر باشد احتمال مرگش بر اثر سرطان بیشتر است. به ازای افزایش هر 10 کیلوگرم (14 پوند) وزن خطر مرگ بر اثر سرطان سینه 14 برابر افزایش می‌یابد.

دکتر پلاتس می‌افزاید: بنابراین به‌جای اینکه فقط چاقی را به‌عنوان یک عامل خطر در بیماریهای قلبی در نظر بگیریم، باید آن‌را عاملی مؤثر در سرطان به‌شمار بیاوریم. این نکته می‌تواند عامل هشداردهنده مهمی برای مردم جهت پرهیز از چاقی و در نهایت کمک مؤثری در جهت بهبود سلامت جامعه باشد.